نقش نگرش و تاب آوری در پیش بینی کیفیت زندگی

زمینه و هدف: کیفیت زندگی والدین کودکان با نیازهای ویژه و عوامل موثر بر آن موضوع مهمی است که نیازمند بررسی و مطالعه دقیق است.

متغیرها و عوامل متعددی در پژوهش­ های مختلف در تبیین کیفیت زندگی این والدین مورد آزمایش قرار گرفتند اما مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه نگرش و تاب­ آوری با کیفیت زندگی والدین کودکان با نیازهای ویژه انجام شده است.

روش­: مطالعه­ حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه­ آماری شامل تمامی والدین کودکان با نیازهای­ ویژه شهرستان رشت در سال ۹۵-۱۳۹۴ بود که از بین آنها ۱۱۰والد (۵۵ مادر و ۵۵ پدر) به روش نمونه ­گیری در دسترس انتخاب شدند.

برای جمع ­آوری داده­ ها از پرسشنامه نگرش والدین نسبت به فرزند با نیازهای ویژه­ (گوندر، ۲۰۰۲)، مقیاس تاب­آوری (کانر و دیویدسون، ۲۰۰۳) و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان سلامت جهانی- فرم کوتاه (۱۹۹۶) استفاده شد. داده ­ها با روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه گام به گام تحلیل شدند.

یافته­ ها: نتایج مطالعه حاضر نشان می ­دهند نگرش و تاب ­آوری والدین کودکان با نیاز­های ویژه با کیفیت زندگی­ شان همبستگی معناداری دارند و نگرش (۳۰/۰-=β) و تاب­آوری (۴۷/۰=β) به صورت معناداری می­تواند کیفیت زندگی والدین کودکان با نیازهای ویژه را پیش­ بینی کند (۰/۰۰۱ >p).

نتیجه­ گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، نگرش و تاب ­آوری عواملی موثر در کیفیت زندگی والدین کودکان با نیازهای ویژه هستند.

استلزام­ های نتیجه به دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفته است.

 

نقش نگرش و تاب آوری در پیش بینی کیفیت زندگی والدین کودکان با نیازهای ویژه

 

کودکان با نیازهای ویژه، به کودکانی اطلاق می‌شود که به دلیل مشکلات پزشکی، عاطفی یا یادگیری، به کمک و حمایت‌های خاصی نیاز دارند.

این نیازها می‌تواند شامل مشکلات حسی، حرکتی، شناختی و رفتاری باشد. در ادامه به بررسی ویژگی‌ها و طبقه‌بندی این کودکان پرداخته می‌شود.

 ویژگی‌های کودکان با نیازهای ویژه

کودکان با نیازهای ویژه معمولاً در یکی از زمینه‌های زیر دارای مشکلات هستند:

– حسی: شامل اختلالات بینایی و شنوایی که بر توانایی تشخیص و درک محیط تأثیر می‌گذارد.
-مشکلات حرکتی:شامل ناتوانی‌ها و اختلالات حرکتی که بر توانایی‌های جسمی تأثیر می‌گذارد.
– شناختی:شامل ناتوانی‌های یادگیری و اختلالات توجه که بر فرآیند یادگیری و تمرکز تأثیر می‌گذارد.
– مشکلات رفتاری:شامل رفتارهای هیجانی غیرعادی و مشکلات در تعامل اجتماعی.

 طبقه‌بندی کودکان با نیازهای ویژه

کودکان با نیازهای ویژه معمولاً به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

1.کم‌توان ذهنی:کودکانی که در یادگیری و عملکرد روزمره دچار محدودیت هستند.
2.اختلالات یادگیری: کودکانی که در یادگیری خواندن یا نوشتن مشکل دارند.
3.ناتوانی‌های حرکتی:کودکانی که در انجام حرکات بدنی دچار مشکل هستند.
4.مشکلات حسی: کودکانی که دچار اختلالات بینایی یا شنوایی هستند.
5.چند معلولیتی:کودکانی که چندین نوع ناتوانی را به طور همزمان تجربه می‌کنند.

 

اهمیت توانبخشی

توانبخشی برای کودکان با نیازهای ویژه بسیار حیاتی است. این فرآیند شامل ارائه خدمات درمانی، آموزشی و حمایتی است که به این کودکان کمک می‌کند تا توانایی‌های خود را تقویت کرده و در جامعه بهتر ادغام شوند. برنامه‌های توانبخشی باید متناسب با نیازهای خاص هر کودک طراحی شوند تا بهترین نتایج حاصل شود.

توجه به نیازهای خاص این کودکان و فراهم کردن شرایط مناسب برای یادگیری و رشد آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

برای والدین کودکان با نیازهای ویژه، داشتن مهارت‌های خاص و مؤثر در ارتباط و تربیت فرزندانشان ضروری است. این مهارت‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:

1. حمایت عاطفی و اجتماعی
والدین باید به کودکان خود نشان دهند که به آن‌ها ایمان دارند و از آن‌ها حمایت می‌کنند. این حمایت باید بدون قید و شرط باشد تا کودک احساس کند که در هر شرایطی مورد پذیرش قرار می‌گیرد.

2. تقویت مهارت‌های ارتباطی
استفاده از سوالات مناسب و فراهم کردن محیطی امن برای بیان احساسات می‌تواند به بهبود ارتباط کمک کند. والدین باید به کودک یاد دهند که چگونه احساسات خود را بیان کند و از او بخواهند که در مواقع نیاز، با آن‌ها صحبت کند.

3. ایجاد ساختار و نظم
کودکان با نیازهای ویژه نیاز به ساختار و روال‌های مشخص دارند. والدین باید قوانین واضحی برای رفتارهای مورد انتظار تعیین کنند و به آن‌ها پایبند باشند. این کار به کودک کمک می‌کند تا عواقب اعمال خود را درک کند.

4. آموزش مهارت‌های زندگی
آموزش مهارت‌های روزمره به کودکان کمک می‌کند تا استقلال بیشتری پیدا کنند و در زندگی اجتماعی خود موفق‌تر باشند.

5. تشویق به کشف استعدادها
والدین باید به کودکان خود کمک کنند تا استعدادها و توانایی‌های خاص خود را شناسایی کنند. این کار می‌تواند شامل معرفی الگوهای موفق باشد که نشان دهند افراد با ناتوانی نیز می‌توانند در زمینه‌های مختلف موفق شوند.

6. همکاری با متخصصان
مشاوره با متخصصان حوزه توانبخشی و آموزش می‌تواند راهنمایی‌های ارزشمندی برای والدین فراهم کند. این همکاری می‌تواند شامل شرکت در کارگاه‌ها یا جلسات آموزشی باشد که به والدین کمک می‌کند تا بهترین روش‌ها را برای تربیت فرزندان خود یاد بگیرند.

نقش نگرش و تاب آوری در پیش بینی کیفیت زندگی را میتوان اینگونه بیان کرد والدین باید توجه داشته باشند که هر کودک منحصر به فرد است و نیازهای خاص خود را دارد؛ بنابراین، رویکردهای تربیتی باید متناسب با ویژگی‌های هر کودک تنظیم شود.

نگرش مثبت و تاب‌آوری به عنوان عوامل کلیدی در پیش‌بینی کیفیت زندگی عمل می‌کنند. افراد با نگرش مثبت و توانایی مقابله با چالش‌ها، معمولاً احساس رضایت بیشتری دارند و به بهبود سلامت روان و جسمی خود کمک می‌کنند.