کارگاه آموزشی تاب آوری سازمان بهزیستی کشور جلسه نهم

کارگاه آموزشی تاب آوری سازمان بهزیستی کشور جلسه نهم

کارگاه آموزشی تاب آوری اجتماعی توسط دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور  ویژه ۵۰۰۰ نفر از نیروهای کارشناس اورژانس اجتماعی لازم به توضیح است دوره آموزشی تاب آوری اجتماعی ویژه کارشناسان اورژانس اجتماعی کشور توسط دفتر امور آسیب دیدگاه اجتماعی سازمان بهزیستی کشور و با همکاری پژوهشگاه و دفتر آموزش ستاد بهزیستی کشور در تاریخ ۱۱ الی ۲۵ اردیبهشت ماه در استودیو متین جهاد دانشگاهی برگزار شده است ( جلسه هشتم تاب آوری اجتماعی اینجاست )

مفهوم تاب‌آوری بدون برقرار بودن نوعی شرایط نامساعد بی‌معنا است. اصطلاحات متعددی در تعاریف تاب‌آوری برای اشاره به شرایط نامساعدی که محرک تاب‌آوری موجودیت‌های اجتماعی می‌شود، به کار برده شده است که از آن جمله می‌توان ناملایمات، گرفتاری، تغییر، شرایط غیرمترقبه، چالش، ریسک، مشکل، اختلال، تهدید، شوک، سختی، استرس، عدم‌قطعیت، رویداد تکان‌دهنده، خطر، خطر پیش‌بینی‌نشده، بحران، خشونت، پسرفت، تجربۀ ناخوشایند و فاجعه را نام برد.
معمولاً فرض می‌شود که ریسک‌ها و تهدیدها از بیرون سیستمی که اجتماعات بوم‌شناختی و اجتماعی به آن تعلق دارند، اعمال می‌شود. در مقابل رویکرد اجتماعی تأکید دارد که تهدیدها ممکن است از «عملکرد داخلی» جوامع یا نوعی تعامل بین عامل‌های داخلی و خارجی پدیدار شود.
همچنین به این موضوع اهمیت داده می‌شود که حک‌شدگی مناسبات اجتماعی نابرابر و تبعیض مبتنی بر جنسیت، نژاد و طبقۀ اجتماعی در جامعه فرصت‌ها و انتخاب‌های اشخاص و گروه‌های خاص به ‌حاشیه رانده‌شده را محدود می‌کند. برای مثال موانع زبانی، فقدان روابط اجتماعی و دانش محدود دربارۀ حقوق در کشور جدید فرصت‌های مهاجران را برای بهبودی و احیای پس از سختی اقتصادی محدود می‌کند.
تاب‌آوری در این دسته از مطالعات به صورت «واکنش هدفمند به واقعیت‌های ساختاری در نابرابری  های اجتماعی» مفهوم‌سازی می‌شود (شیفر و همکاران، ۲۰۰۹، ص ۲۳۲؛ وندرپلات، ۲۰۱۵). همان‌طور که وندرپلات اشاره می‌کند، هدف از پژوهش‌های انتقادی تاب‌آوری این است که «رابطۀ بین ساختارهای نظام‌مند و بوم‌شناسی‌های اجتماعی مشخص و واضح شود و آشکار شود که ساختارهای نظام‌مند چگونه باعث دوباره ایجاد شدن و بازتولید نابرابری در بوم‌شناسی‌های اجتماعی می‌شود» (وندرپلات، ۲۰۱۵).
علاوه بر ساختارشکنی و رسیدن به منشأ چالش‌ها، پرسش‌هایی نیز در باب بُعد زمانی چالش‌های داخلی و خارجی مطرح شده است. بین تهدیدهای با شروع سریع مانند گردباد و تهدیدهای مستمری مانند تبعیض تمایزاتی ایجاد شده است.
برخی محقیقن بر اهمیت تعریف تاب‌آوری با توجه به تجارب روزمره تأکید دارند، حال آن‌که بقیه از استفاده از اصطلاح تاب‌آوری برای بررسی بحران و شوک‌های ناگهانی دفاع می‌کنند. همچنین شماری از مطالعات بر ضرورت بررسی تجربۀ چند گرفتاری و مشکل ناگهانی و پایدار اصرار می‌ورزند (کک و ساکداپولراک، ۲۰۱۳).

مقدار چالشی را که یک سازمان و یا جامعه میتواند مدیریت، کنترل و یا تحمل نماید بدون اینکه به عملکرد آن خدشه ای وارد شود شاید به گونه ای تاب آوری آن اجتماع یا سازمان را نمایندگی کند. البته قدرت واکنش و بهبود پذیری یا تطابق و برگشت پذیری به زمان قبل از آسیب و یا پس از سوانح و بلایای طبیعی علاوه بر برخورداری از دانش مدیریت بحران، وابسته و منوط به قدرت تاب آوری است. برای مواجهه کارآمد با تغییرات اجتماعی، اقتصادی، آشفتگی و آسیب های اجتماعی برخورداری از تاب آوری ضرورت است که میتواند شامل خود سازمان دهی، تحمل و حفظ شایستگی ها در شرایط سخت و در نهایت توانایی ترمیم و برگشت پذیری مشاهده و اعمال گردند. در این معنا درخواهیم یافت که تاب آوری اجتماعی قدرت پیش بینی و برنامه ریزی برای آینده را افزایش خواهد داد.

بهرحال در تاب آوری جوامع به میزان برخورداری و رشد اقتصادی، حفظ و توسعه سرمایه های اجتماعی، میزان دانش و اطلاعات و برخورداری از ارتباطات و انسجام اجتماعی توجهات ویژه صورت گرفته است. تنوع در منابع اقتصادی و مالی، مشارکت های شهروندی و حمایت های اجتماعی، توسعه پیوندهای سازمانی در بخش دولتی و مردم نهاد و تأکید بر (عمل جمعی) نکات بسیار حایز اهمیتی در این مبحث به شمار می آیند. از تنوع پذیری در فعالیت های اجتماعی و اقتصادی و … میتوان بعنوان بستری برای توسعه خلاقیت ها و افزایش سرمایه اجتماعی و ارتقای تاب آوری نام برد. هم چنین ضرورت دارد در تقویت نگرش های علمی و توجه بیش از پیش برحقایق محلی و مقتضیات اجتماعی در هر موقعیت ویژه تأکید بیشتری صورت گیرد که این خود بخود بستر مشارکت بهینه را فراهم و بر جمعیت ذینفعان خواهد افزود و موجب شمولیت اجتماعی خواهد بود.