مدل یابی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانوادۀ ایرانی

مدل یابی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانوادۀ ایرانی

مطالعات متعددی به بررسی عوامل مؤثر بر تاب‏ آوری خانواده ایرانی پرداخته ­اند. اما پژوهشی که به مدل ­یابی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانوادۀ ایرانی پرداخته باشد مغفول مانده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مدل­یابی عوامل مؤثر بر تاب­ آوری خانواده ایرانی انجام شد. روش: پژوهش حاضر پیمایشی از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی والدین شهر تهران در سال ۱۳۹۸ بودند. ۳۰۹ نفر از والدین به روش نمونه ­گیری در دسترس و داوطلبانه به عنوان نمونه انتخاب شدند.

ابزارهای پژوهش حاضر شامل پرسشنامۀ محقق‏ ساختۀ عوامل تاب‏ آوری خانواده (۱۳۹۸) و مقیاس تاب­ آوری خانوادۀ سیکسبی (۲۰۰۵) بود. تحلیل داده­ ها با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام شد.

یافته­ ها: نظام باورها، منابع بیرونی، و ساختار خانواده به صورت مستقیم و ویژگی های شخصیتی و مهارت­ ها به صورت غیرمستقیم بر تاب‏آوری خانواده مؤثر بودند (۰/۰۵ <P).

نتیجه‏ گیری: ساختار خانواده متضمن مفاهیمی نظیر صمیمیت، همکاری، و توافق است که تاب‏ آوری خانواده را در بحران­ ها افزایش می‏دهد.

 

 

مدل یابی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانوادۀ ایرانی

 

 

 

خانواده یکی از اساسی‌ترین نهادهای اجتماعی است که نقش کلیدی در شکل‌گیری شخصیت و هویت فردی افراد ایفا می‌کند.

این نهاد معمولاً شامل والدین و فرزندان است، اما ممکن است اعضای نزدیک دیگری مانند پدربزرگ‌ها، مادربزرگ‌ها، عموها و عمه‌ها را نیز در بر بگیرد. خانواده به عنوان یک واحد اجتماعی، مسئولیت‌های مهمی در زمینه تربیت، آموزش و حمایت عاطفی اعضای خود دارد.

خانواده‌ها می‌توانند به اشکال مختلفی سازمان‌دهی شوند؛ از خانواده‌های هسته‌ای (شامل دو والد و فرزندان) تا خانواده‌های گسترده (که چند نسل را شامل می‌شوند). هر نوع خانواده ویژگی‌ها و چالش‌های خاص خود را دارد.

علاوه بر این، خانواده به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر سلامت روانی افراد شناخته می‌شود.

ارتباطات مثبت درون خانواده می‌تواند به افزایش احساس امنیت و رضایت از زندگی منجر شود.

خانواده‌ها نقش مهمی در انتقال فرهنگ و ارزش‌ها به نسل‌های آینده ایفا می‌کنند.

به طور کلی، خانواده نه تنها یک ساختار اجتماعی بلکه منبعی از محبت، حمایت و یادگیری است که تأثیر عمیقی بر زندگی افراد دارد.

بر اساس گزارش خانه تاب‌آوری، خانواده در جوامع انسانی به گروهی از افراد اطلاق می‌شود که از طریق هم‌خونی، تمایل سببی یا زندگی مشترک با یکدیگر وابستگی دارند. معمولاً هر خانواده از سه نسل تشکیل شده است که در کنار هم زندگی می‌کنند: نسل اول شامل پدربزرگ و مادربزرگ‌ها، نسل دوم شامل والدین و نسل سوم شامل فرزندان است.

خانواده همچنین نقش بسیار مهمی در تربیت و رشد افراد دارد و به عنوان یکی از ارکان اصلی قبل از جامعه محسوب می‌شود.

پاسخ مثبت خانواده به مشکلات تاب‌آوری خانوادگی گفته می‌شود.

تاب‌آوری خانواده به حفظ عملکردهای اصلی آن و توانایی ترمیم و بازسازی در صورت بروز سانحه اشاره دارد و فراتر از آن، به رشد و توسعه خانواده نیز مربوط می‌شود. در این فرآیند، ظرفیت‌های سه‌گانه جذب یا کنار آمدن، سازگاری یا انطباق و تغییر یا تحول در کنار مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، تربیتی و ژنتیکی مد نظر قرار می‌گیرد.

تاب‌آوری خانواده به روند انطباق و سازگاری در این واحد کاربردی اطلاق می‌شود. منبع اصلی مفهوم تاب‌آوری خانواده به روایت‌هایی از کودکان و نحوه عملکرد آن‌ها در مواجهه با تجربیات زندگی مربوط می‌شود.

مفهوم تاب‌آوری خانواده در این مسیر از تعاریف متفاوت، تحقیقات، کاربردها و تفاسیر بالینی تکامل یافته است.