سرسختی توانایی مواجهه با چالش های زندگی است
عفت حیدری روانشناس اجتماعی و مدرس تاب آوری
سرسختی توانایی مواجهه با چالش های زندگی است سرسختی توانایی مواجهه با چالش ها، فشارهای نامطلوب و مشکلات زندگی است سرسختی روانی را نظم و انگیزه پشتیبانی میکنند و به نظر میرسد نظم بر سرسختی روانی موثرتر از انگیزه باشد.
عفت حیدری روانشناس اجتماعی و نویسنده خانه تاب آوری در یادداشتی بر گزفته از کتاب سرسختی روانی آورده است که هیچ‌کس، همیشه انگیزه ندارد.به‌جای آنکه برای رسیدن به‌اهدافتان به‌انگیزه فکر کنید، می‌بایست خودنظمی را در خویش پرورش دهید.
خودنظم‌دهی، توانایی وادار کردن خود به اقدام است، سرسختی توانایی مواجهه با چالش ها، فشارهای نامطلوب و مشکلات زندگی است بدون توجه به‌اینکه به‌لحاظ فیزیکی یا احساسی چه فکری دارید. در ادامه به‌شیوه‌هایی که خودنظم‌دهی را در خود پرورش می‌دهیم، نگاهی می‌اندازیم.
بشمارید و بعد اقدام کنید
گاهی اوقات سخت‌ترین بخش یک کار، آغاز است. وقتی احساس بی‌انگیزگی می‌کنید یا به‌نظر میرسد دلتان نمی‌خواهد خود را به‌کاری وادار کنید، می‌توانید از تکنیک زیر استفاده کنید. پیش از اینکه خود را به‌انجام دادن کاری وادارید، تا 10 بشمارید. این کار می‌تواند به‌شما کمک کند تا در فضای ذهنی درستی قرار بگیرید و متمرکز بمانید. گاهی تنها کاری که می‌توانید بکنید این است که خود را وادار به‌آغاز کنید.
یادآور بگذارید
آیا تا به‌حال به‌آخر روز رسیده‌اید و متوجه شده‌اید که هیچ کاری در راستای رسیدن به‌اهدافتان انجام نداده‌اید؟ این امر زیاد اتفاق می‌افتد. با اینکه خیلی از افراد مایلند بهتر و منظم‌تر شوند، اما اغلب فراموش میکنند بنشینند و در رابطه با اهداف خود کاری کنند. به‌همین دلیل باید برای هرروز خود، یادآور بگذارید. ببینید در طول یک هفته‌ی عادی، چه وقت‌هایی آزاد هستید و برای خود یادآوری بگذارید که با برنامه‌ی روزانه‌ی شما در یک هفته متناسب باشد. این شامل آخر هفته‌ها هم می‌شود. وقتی یک روز تعطیل هستید، احتمالاً می‌توانید بیشتر از معمول کار انجام دهید. از اوقات‌فراغت خود به‌نفع خود استفاده کنید. پس از مدتی متوجه می‌شوید چقدر راحت‌تر می‌توانید به‌یادِ خود بیاورید که باید کار کنید.
نقاط قوت و ضعف خود را بشناسید
هرکسی نقاط ضعفی دارید. اگر درباره‌ی نقاط ضعف و قوت خویش، خودآگاهی دارید، خودنظم‌دهی برایتان ساده‌تر است.
خیلی از افراد هدفمند، از انجام دادن کارهایی که در آن خوب نیستند، خودداری میکنند. در عوض، کارهایی را که در آن خوب نیستید، همین حالا کامل کنید یا کار را به‌کسی که واردتر است، ارجاع دهید.
وسوسه را از خود دور کنید
هرکسی که می‌کوشد تا کاری انجام دهد، پی می‌برد که با صدای پیامک تلفن حواسش پرت می‌شود. بسته به‌اینکه هدف شما چیست، راحت‌تر می‌توانید با روش‌های زیر به‌آن برسید. آیا می‌خواهید غذای سالم‌تری بخورید؟ غذای آشغال را در سطل بریزید و بلافاصله از شرّ آن خلاص شوید. آیا می‌خواهید کمتر نوشابه بخورید، همین حالا آن را دور بریزید. آیا دوست دارید که در محل کار مولدتر باشید؟ با خاموش کردن نوتیفیکیشن گوشی و بی‌صدا کردن آن، بهتر کار کنید. با دور کردن تأثیرات بد و ترک عادات بد، می‌توانید به‌راحتی موفق شوید.
پشتکار روزانه را تمرین کنید
خودنظم‌دهی چیزی نیست که با آن به‌دنیا آمده باشید، بلکه مانند یک ماهیچه است که لازم است برای بهتر شدن، آن را تمرین کنید. خودنظم‌دهی، رفتاری آموخته‌شده است و تمرین باعث می‌شود که به‌مرور زمان در آن بهتر شوید. وقتی در روز به‌یک یا چند هدفتان می‌رسید، می‌توانید خودنظم‌دهی داشته باشید و آن را بسازید. اگر هدف شما آن است که یک زبان جدید یاد بگیرید، می‌توانید روزانه 10 دقیقه برنامه‌ی دولینگو[1] را گوش کنید و چند واژه‌ی جدید یاد بگیرید.
اگر قرار است ماهیچه‌های بزرگ‌تری بسازید، نیم‌ساعت در روز در باشگاه تمرین کنید یا هرروز در خانه ورزش کنید.
هدفتان را جایی تعیین کنید تا هرروز بتوانید آن را ببینید
اگر بتوانید اهدافتان را هرروز به‌صورت فیزیکی یا قابل لمس مشاهده کرده و ببینید، راحت‌تر می‌توانید یاد بگیرید که بر روی چه‌چیزی سخت‌تر کار می‌کنید. شما می‌توانید اهدافتان را بر روی برچسب بنویسید و عکس‌هایی را که اهدافتان را نشان می‌دهد، چاپ کرده و شیوه‌ی دیگری برای نشان دادن اهدافتان به‌شکل فیزیکی پیدا کنید.
آن‌ها را جایی بگذارید تا طی روز آن‌ها را ببینید. می‌توانید آن‌ها را روی درِ اتاق‌خوابتان، آینه‌ی حمام، درِ راهروی ورودی، درِ یخچال، بالای میز یا جای دیگری قرار دهید که زیاد به‌آن‌ها نگاه می‌کنید.
خودتان را ببخشید
حتی وقتی بهترین نیت را داریم و برنامه‌های خوبی برای رسیدن به‌هدف داریم، باز هم کم می‌آوریم. کلید رسیدن به‌موفقیت آن است که در صورت شکست هم، به‌رفتن ادامه دهیم. افرادی که به‌اهداف خود متعهدند، هرگز رها نمی‌کنند، حتی در بدترین حالتی که اوضاع خوب پیش نمی‌رود، ادامه می‌دهند.
ببینید چرا در جایی متوقف شده‌اید و چکار می‌توانید بکنید تا در آینده چنین اتفاقی نیفتد و به‌رفتن ادامه دهید. اجازه ندهید که در احساس گناه و خشم یا سرخوردگی غرق شوید. این احساسات برای شما به‌هیچ‌وجه خوب نیستند. از اشتباهات خود درس بگیرید و خودتان را به‌خاطر اشتباهات‌تان ببخشید. وقتی بدانید چه شده و علت آن چیست، می‌توانید دوباره در مسیر اهداف خود حرکت کنید.
رفیق بامرام و قابل‌اعتماد
یکی از مهم‌ترین نکات برای منظم ماندن آن است که بتوانید به‌دوستی پاسخگو باشید. اگر تنها به‌خودتان پاسخگو باشید، برایتان راحت‌تر است که از زیرِ کار در بروید یا بی‌جهت، یک روز کامل را استراحت کنید. به‌همین دلیل، به‌رفیقی بامرام و قابل‌اعتماد نیاز دارید. درباره‌ی وسوسه‌ها و حواس‌پرتی‌هایتان به‌دوست‌تان بگویید. برنامه‌ای بریزید تا مرتب دوست‌تان شما را کنترل کند و درباره‌ی کاری که در دست دارید، بپرسد و مطمئن شود که شما از زیرِ کار در نمی‌روید. بهتر است این دوست، کسی باشد که شما را خیلی‌خوب می‌شناسد. آن وقت راحت‌تر می‌تواند درباره‌ی کارهایتان از شما بپرسد و تشخیص بدهد چه وقت‌هایی برای کامل کردن یک کار یا انجام دادن آن دروغ می‌گویید!
نظم و عادات
خیلی از افراد متوجه می‌شوند که با خَلق عادات و برنامه‌های مناسب روزانه راحت‌تر می‌توانند در مسیر اهداف خود بمانند و خودنظم‌دهی را تمرین کنند. سخت است که عادات تازه‌ای خلق کرد و به‌آن‌ها پایبند شد. یکی از راه‌هایی که می‌توانید برای خود عادات تازه‌ای خلق کنید، آن است که به‌عادات خود پایبند بمانید. عادتی را که از آن لذت می‌برید و عادتی را که از آن لذت نمی‌برید، انتخاب کنید.
برای مثال، اگر واقعاً از نوشیدن یک فنجان چای در اوایل روز لذت می‌برید، آن را پس از انجام دادن سخت‌ترین کارِ روز بنوشید. با پایبندی به‌این عادات، مسلماً روز بعد می‌توانید کار سخت‌تری را انجام دهید. اگر پایبندی و انجام دادن این عادت‌ها را آغاز کنید، راحت‌تر می‌توانید منظم بمانید. اگر این کار را انجام دهید، به‌هدفتان نزدیک‌تر می‌شوید.
سرسختی توانایی مواجهه بدون شکست و پیروزمندانه شما با چالش های اجتناب ناپذیری زندگی است و تاب آوری هم روی دیگر این سکه است .
[1]. Duolingo: برنامه‌ی سرگرم‌کننده و رایگان برای یادگیری بیش از 40 زبان از طریق درس‌های سریع و کوچک است. صحبت کردن، خواندن، گوش کردن و نوشتن را تمرین کنید تا واژگان و مهارت‌های گرامر خود را بسازید. (مترجم)