تاب آوری و قصه گویی

تاب آوری و قصه گویی باهم ارتباط دارند تاب آوری خود را از طریق قصه گویی و شنیدن قصه افزایش دهید

همان طور که در نوشته های پیشین آمده است امروزه مبحث تاب آوری در تمامی زمینه ها به خصوص روانشناسی مثبت (Positive Psychology) از اهمیت خیلی زیادی برخوردار است. به همین دلیل است که تمامی محققین و پژوهشگران به دنبال راهکارهایی هستند که بتوان از طریق آن ها تاب آوری را در افراد افزایش داد.

الهام هدشی مترجم و نویسنده خانه تاب آوری در ادامه این مطلب آورده است که قصه گویی هم در کنار سایر فاکتورهایی که به افزایش تاب آوری در میان زبان آموزان و معلمین زبان انگلیسی مؤثر هستند، شایسته توجه بیش از این است  در همین زمینه یعنی تاب آوری و قصه گویی پژوهشی در کشور چین انجام شده و به دنبال پیدا کردن تأثیر قصه گویی و تجربیات مربوط به قصه های زمان کودکی و حتی بزرگسالی بر روی تاب آوری افراد بود. در ادامه خلاصه این پژوهش و نتایجی که از آن به دست آمد را با یکدیگر مرور خواهیم کرد .

تاب آوری و قصه گویی

پیشینه پژوهش های مختلف در سالیان متمادی، این نتیجه را برای ما روشن کرده است که قصه گویی می تواند در هویت بخشی به افراد و ایجاد حس تعلق و ارتباط در آنها بسیار تأثیرگذار باشد. در واقع بر اساس آن چه محققین در این زمینه به دست آورده اند، قصه گویی از طریق ارتباطی که بین تجربیات گذشته و حوادث زمان حال برقرار می کند، می تواند یک منبع قوی برای مدیریت عواطف و احساسات (emotional coping) و تاب آوری روانشناسی باشد.

آن چه محققین بر آن معتقدند آن است که آگاه شدن از پیشینه خانوادگی از طریق داستان گویی می تواند افزایش عزت نفس، مقابله آسان تر با چالش های پیش رو در زندگی، پیوستگی بیش تر در خانواده، کنترل درونی بیش تر و رویارویی بهتر با حوادث منفی و در نهایت افزایش تاب آوری را در افراد موجب شود.

و حال به بررسی پژوهشی که در سال 2014 توسط نگوین (Nguyen) و چندی از همکارانش انجام شد می پردازیم.

دغدغه اصلی در این پژوهش مشکلات و چالش هایی بود که دانش آموزان مهاجر در کالج های کشورهای دیگر با آن ها رو به رو می شوند.

بنا بر عقیده این پژوهشگران، این دسته از دانش آموزان که برای تحصیل کشور خود را ترک کرده و در کشوری دیگر به زبانی دیگر شروع به تحصیل می کنند، نسبت به دانشجویان و یا دانش آموزان بومی در آن مناطق، با مشکلات بسیاری از جمله چالش های مربوط به زبان جدید، تفاوت های فرهنگی، مشکلات اقامتی و مشکلات مالی رو به رو خواهند شد.

هدف اصلی در این پژوهش بررسی رابطه بین قصه گویی و تاب آوری در این دسته از دانش آموزان بود. محققین در ابتدای پژوهش خود دو سوال تحقیق مبنی بر چیستی رابطه بین قصه گویی در کودکی و تاب آوری در بزرگسالی و همچنین چیستی رابطه بین قصه گویی و تاب آوری در سنین بزرگسالی را مطرح کردند.

روش تحقیق

این پژوهش به روش تلفیقی (mixed-methods) (کمی و کیفی) انجام شد و در هر دو بخش کیفی و کمی مصاحبه و محاسبات آماری مختلفی انجام شد که نتایج آن ها بر اثبات چیستی رابطه بین قصه گویی و تاب آوری بود.

در این پژوهش، در قسمت کیفی مصاحبه هایی به صورت حضوری انجام شد که تمامی سؤالات در محور قصه گویی و تجاربی که افراد از این فعالیت در بزرگسالی و البته کودکی داشتند، بود. در قسمت کمی نیز از دو پرسشنامه استفاده شد.

پرسشنامه اول، برای سنجش میزان تاب آوری در افراد بود که توسط اسمیس (Smith et al., 2008) و همکارانش در سال 2008 طراحی و اعتبار سنجی شد.

پرسشنامه دیگر توسط محققیق همین پژوهش در سال 2013 طراحی و اعتبار سنجی شده و 20 پرسش مختلف در زمینه قصه گویی و تجارب مربوط به آن را شامل می شد.

یکی از نکات جالبی که در این پژوهش در قسمت کیفی به آن پرداخته شد این بود که پنج فاکتور شایستگی اجتماعی، استقلال، توانایی حل مسئله، هدفمند بودن و استفاده از تجارب و مهارت در قصه گویی در نرم افزار مربوط به بررسی مصاحبه های انجام شده در این بخش، مورد استفاده قرار گرفت. لازم به ذکر است که تمامی پنج فاکتور ذکر شده، فاکتورهایی از استراتژی مقابله (Coping Strategy) بودند. نکته جالب تر اینجاست که شرکت کنندگانی که در قسمت کیفی از نظر میزان تاب آوری امتیاز بالاتری را کسب کرده بودند، در این مرحله نیز هر 5 فاکتور را با فراوانی بالا در مصاحبه خود به کار برده بودند.

و اما نتیجه

حال نوبت به آن رسیده است که به سراغ نتایجی که از این مطالعه به دست آمد برویم. در انتهای پژوهش، نگوین و همکارانش به این نتیجه دست پیدا کردند که رابطه ای مستقیم و مثبت بین تجربه قصه گویی در کودکی و تاب آوری بالا در بزرگسالی وجود دارد. البته به دست آوردن این نتیجه به همین سادگی هم نبود. در خیلی از نمونه ها دقیقاً نتیجه ای عکس به دست آمده بود.

برای مثال برخی از شرکت کننده ها، از برخی از انواع قصه هایی که در کودکی شنیده بودند، تجربه ای بد داشته که حتی منجر به سرکش شدن آن ها و کاهش محسوسی در میزان تاب آوری آن ها در بزرگسالی نیز شده بود.

بنابراین می توان این طور برداشت کرد که نوع قصه هایی که در کودکی و یا بزرگسالی می شنویم نیز می تواند تا حد زیادی در افزایش و یا کاهش تاب آوری ما در کودکی و بزرگسالی مؤثر باشد. در نهایت می توان بر اساس پژوهش ذکر شده در بالا، به این نتیجه قطعی رسید که تأثیر قصه گویی در زمان کودکی بر روی مهارت مقابله با چالش ها و مشکلات زندگی در بزرگسالی، تأثیری مثبت و قابل ملاحظه است.

 

و اما تجربه من به عنوان یک معلم زبان انگلیسی در زمینه افزایش تاب آوری در زبان آموزان از طریق مهارت قصه گویی:

قصه‌گویی یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش تاب‌آوری در زبان آموزان است. داستان‌ها می‌توانند عناصری از تعهد، تفکر انعطاف‌پذیری، پایداری و خلاقیت را به نمایش بگذارند. در زیر چند راهکار برای افزایش تاب‌آوری زبان آموزان از طریق قصه‌گویی را بر اساس آن چه در کلاس هایم انجام می دهم برایتان آورده ام:

• انتخاب داستان‌های مرتبط با موضوعات جذاب
• به اشتراک گذاشتن تجربیات شخصی
• ایجاد داستان‌های تعاملی
• تبدیل به نمایش
• ترتیب دادن به داستان‌ ها
• تشویق به تحلیل و تفکر عمیق از طریق تحلیل داستان ها
• استفاده از تکنولوژی

با اجرای این راهکارها و توجه به نیازهای و تمایلات زبان آموزان، می‌توانید تاب‌آوری آن‌ها را در مسیر یادگیری زبان افزایش دهید و تجربه آموزشی بهتری برای آن‌ها ایجاد کنید.

 

 

منبع:

1-Nguyen, K., Stanley, N., Stanley, L., & Wang, Y. (2015). Resilience in language learners and the relationship to storytelling. Cogent Education, 2(1), 991160.

2-Nguyen, K., Stanley, N., & Stanley, L. (2014). Storytelling in teaching Chinese as a second/foreign Language. Linguistic and Literature Studies, 2, 29–38.

3-Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200. http://dx.doi.org/10.1080/