تاب آوری و شوخ طبعی
تاب آوری و شوخ طبعی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند شوخ طبعی و روانشناسی شوخی به عنوان یک پدیده روانشناختی و اجتماعی مورد بررسی قرار میگیرد شوخ طبعی نقش مهمی در ایجاد و حفظ تاب آوری دارد.
خنده نشان می دهد که وضعیت به نوعی تهدید کننده اما بی خطر است.
شوخ طبعی عنوان یک مکانیزم دفاعی و یک روش مقابله با استرس و تنش شناخته شده است از نظر روانی شوخی را با عزت نفس، خلاقیت، تفکر جانبی، تاب آوری، خلق مثبت و برخی نکات مثبت روانی دیگر مرتبط دانسته اند.
شوخ طبعی موجب میشود احساس شادی نماییم و تنش هایمان کم شود. بنابراین می تواند به عنوان یک ابزار مراقبت از خود در کاهش استرس و افزایش تاب آوری در نظر گرفته شود.
شوخی سیستم ایمنی را تقویت می کند، انعطاف به وجود می آورد و انرژی روانی را هم زیاد می کند.
تئوری های زیادی درباره شوخ طبعی وجود دارد که شوخ طبعی و کارکردهای اجتماعی آن را توضیح میدهد ایفا می کند اما در ادبیات دانشگاهی معاصر، سه نظریه شوخ طبعی بیشتر مورد توجه بوده اند:
نظریه امداد
نظریه برتری
نظریه ناسازگاری
این نظریات سه گانه یا ترکیبی از آنها اصل و اساسی برای سایر نظریات بوده اند.
تئوری امداد نشان می دهد که شوخ طبعی مکانیزمی برای احساسات فروخورده یا تنش از طریق تسکین عاطفی است. در این نظریه، خنده به عنوان یک مکانیسم هموستاتیک برای حفظ تعادل عمل می کند که به وسیله آن تاب آوری افزایش و استرس روانی کاهش می یابد. خنده و شادی، بر اساس تئوری امداد، ناشی از این آزاد شدن انرژی عصبی اضافی است.
بر اساس تئوری امداد، شوخ طبعی عمدتا برای غلبه بر بازداری های اجتماعی-فرهنگی و آشکار ساختن امیال سرکوب شده استفاده می شود.
نظریه برتری شوخ طبعی به افلاطون، ارسطو و لویاتان توماس هابز بازمی گردد. تصور کلی این است که انسان به بدبختی های دیگران می خندد، زیرا برتری خود را بر اساس کاستی های دیگران ابراز می کنند.ما نسبت به فردی که هدف شوخی است احساس برتری می کنیم.
افلاطون این پدیده را در چارچوب درد و لذت توصیف میکند.بنظر میرسد در این قالب بدبخیتی دیگران به ما احسا سبرتری و خوشبختی داده و حتی میتواند دستمایه ظنز و شوخی باشد از نظر ارسطو، ما به افراد پست یا زشت می خندیم یا آنها را هجو میکنیم زیرا از احساس برتری نسبت به آنها احساس شادی می کنیم.البته که بر ما روشن است انواع بسیاری از شوخ طبعی وجود دارد که به خودی خود ربطی به احساس برتری ندارند.
نظریه عدم تطابق یا ناسازگاری ، دیدگاه دیگری است که طنز و شوخ طبعی را توصیف میکند که به عنوان مجاورت ناسازگار شناخته می شود، نشان می دهد که شوخ طبعی و خنده بر ناسازگاری تکیه می کنند، که بر اساس برخی هنجارها بر خلاف انتظارات دلالت می کند.
خنده نشان می دهد که وضعیت به نوعی تهدید کننده اما بی خطر است که این میتواند به مفهوم تاب آوری بسیار نزدیک باشد.
برای تقویت حس شوخ طبعی، روشهای زیر پیشنهاد میشوند:
1. هوش کلامیتان را تقویت کنید: با افراد شوخ طبع بگردید، برای تقویت خلاقیت خود تلاش کنید و از خاطرات خندهدار خود و دیگران تعریف کنید
2. شرکت در کارگاههای شوخطبعی: شرکت در کارگاههای شوخطبعی و کلاسهای مرتبط با فن بیان میتواند به تقویت حس شوخ طبعی کمک کند.
3. مخاطبتان را بشناسید: قبل از شوخی با هرچیزی و هرکسی، مخاطبتان را بشناسید و حد و مرزهایی برای شوخیهای خود تعیین کنید تا با شرمندگی مواجه نشوید.
4. سخن آخر: حس شوخ طبعی تکامل یافت تا به کمک آن موقعیتها دشوار را کمی راحتتر پشت سر بگذاریم، مسائل حساس و سخت را آسانتر بیان کنیم و از همه مهمتر شادی بیشتری را تجربه کنیم
5. نوشتن به سبک شوخ طبعی: یا اگر با نوشتن به سبک شوخ طبعی به خودتان کمک میکند، از این روش برای تقویت خلاقیت و شوخ طبعی استفاده کنید.
6. زبان بدن: با استفاده از زبان بدن، میتوانید به بهترین شکل ممکن فن بیان و مهارتهای کلامی و غیر کلامی در ارتباطات خود را تقویت کنید
7. مخالفت با خط قرمزها: سعی کنید با موقعیتها و اتفاقات شوخی کنید، نه با رفتارها و ویژگیهای شخصیتی دیگران. مراقب باشید زیادهروی نکنید و خط قرمزهای دیگران را رد نکنید
8. مخالفت با ترس: اگر برای اولین بار در حال صحبت کردن با فردی جدید هستید، که ترس و استرس نمیگذارد به درستی صحبت کنید و تمرکز داشته باشید، شوخ طبعی شما یا طرف مقابلتان میتواند تا حدودی تنش موقعیت را کمتر کند
9. مخالفت با نگرش منفی: افراد شوخ طبع معمولاً مثبت نگرتر هستند و از نگرش منفی و حساسیتهای آزاردهنده نداشته باشند. بنابراین حتی در زندگیشان زمانی که با ناکامی یا سختی مواجه میشوند، دنیا برایشان تیره و تار نمیشود
فیزیولوژی و روانشناسی شوخ طبعی
شوخ طبعی به عنوان یک بازی کلامی و زبانی محسوب میشود که آثار جسمی و روانی مثبت دارد. خندیدن و شوخی از گذشته در علم پزشکی مطرح شده است و آثار فیزیکی آن شامل کاهش تنش و استرس، بهبود یادگیری، و ایجاد لحظات و روابط بهتر است.
نظریات روانشناسی شوخ طبعی
نظریه برتری که توسط توماس هابز مطرح شد و توسط افلاطون معتبر شناخته شد، یکی از قدیمیترین نظریات درباره شوخی و شوخ طبعی است. بر اساس این نظریه، شوخ طبعی یک روش برای برتری جویی بر دیگران است
زیگموند فروید شوخ طبعی را بهترین مکانیزم دفاعی میداند. از نظر فروید، شوخ طبعی یک استعداد استثنایی و نادر است که به ما اجازه میدهد در مواجهه با تنش به خودمان بگوییم: «نگاه کن، این است معنی دنیایی که ظاهرا خطرناک است؛ مثل بازی بچه هاست که خیلی خنده دار است»
شوخ طبعی در روابط درون فردی
شوخ طبعی میتواند در روابط درون فردی نیز موثر واقع شود. شوخ طبعی از خلطهای چهارگانه بدن میباشد که باعث علائم جسمی و روانی میشوند
شوخ طبعی ناسالم
سبکهای شوخطبعی ناسالم و منفی (پرخاشگرایانه و خودتحقیرگرایانه) با استیصال و نارساکنش وری روان شناختی مانند اضطراب، پرخاشگری، خصومت، تنهایی، فرسودگی شغلی رابطه مثبت و با حرمت خود، حمایت اجتماعی، عاطفه مثبت، سلامت روان شناختی و رضایتمندی از زندگی رابطه منفی دارند
نتیجهگیری
شوخ طبعی و روانشناسی شوخی به عنوان یک پدیده روانشناختی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. این پدیده به عنوان یک مکانیزم دفاعی و یک روش مقابله با استرس و تنش شناخته شده است. با درک بهتر از جنبههای مختلف شوخ طبعی، میتوان از آن به عنوان یک ابزار برای بهبود سلامت روان شناختی و روابط اجتماعی استفاده کرد.
1. شوخ طبعی به عنوان یک مکانیسم مقابله ای: شوخ طبعی می تواند به افراد کمک کند تا با ایجاد حواس پرتی سالم و راهی برای چارچوب بندی مجدد موقعیت های چالش برانگیز، با استرس و احساسات منفی کنار بیایند. همچنین می تواند به افراد کمک کند تا از احساسات خود جدا شوند و دیدگاهی به دست آورند و مدیریت استرس و ناملایمات را آسان تر کند
2. خنده و احساسات مثبت: نشان داده شده است که خنده باعث ترشح اندورفین می شود که مسکن های طبیعی هستند و به کاهش استرس و اضطراب کمک می کنند. همچنین احساسات مثبت را تقویت می کند که با انعطاف پذیری بیشتر مرتبط است. افراد بسیار انعطاف پذیر اغلب احساسات مثبت را حتی در میانه موقعیت های چالش برانگیز تجربه می کنند، که به آنها کمک می کند تا از تجربیات منفی بازگردند
3. طنز و خلاقیت: خلاقیت و شوخ طبعی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند، زیرا هر دو شامل یافتن راه های جدید برای برخورد با مشکلات و تبدیل موقعیت های منفی به چیزی مثبت است. این توانایی برای تبدیل هیچ چیز به چیزی و چیزی به هیچ، ویژگی کلیدی افراد انعطاف پذیر است
4. طنز مثبت در مقابل طنز منفی : همه طنزها یکسان ایجاد نمی شوند. شوخ طبعی مثبت، که بر یافتن جنبه های خنده دار چیزها و استفاده از شوخ طبعی برای تقویت و ارتباط با دیگران تمرکز دارد، با عزت نفس بالاتر، شایستگی بین فردی و بهزیستی کلی روانشناختی مرتبط است. شوخ طبعی منفی، که می تواند طعنه آمیز، بی ادبانه یا هولناک باشد، با بهزیستی روانی پایین تر و علائم روانپزشکی مکرر مرتبط است
5. شوخ طبعی در زندگی روزمره: گنجاندن شوخ طبعی در زندگی روزمره می تواند به سادگی گذراندن وقت با افراد مثبت، درگیر شدن در فعالیت های بازیگوشانه، تغییر چارچوب چالش ها به عنوان بازی، جستجوی طنز در موقعیت های دشوار و یادگیری خندیدن به خود باشد. . این شیوهها میتوانند به ایجاد انعطافپذیری و بهبود سلامت روان کمک کنند
6. خنده به عنوان یک نیروی مسری و متحد کننده: خنده مسری است و می تواند افراد را به هم نزدیک کند و حس ارتباط و اجتماع را ایجاد کند. این تجربه مشترک خنده می تواند شادی و محبت را در بین افراد افزایش دهد و آن را به ابزاری قدرتمند برای ایجاد انعطاف پذیری و تقویت روابط مثبت تبدیل کند
7. شوخ طبعی و سلامت روان: شوخ طبعی فواید سلامت جسمی و روانی متعددی از جمله کاهش استرس، بهبود خلق و خو و تقویت سیستم ایمنی نشان داده است. همچنین می تواند به افراد کمک کند تا احساسات خود را مدیریت کنند، از فرسودگی شغلی اجتناب کنند و تمرکز مثبت خود را حتی در مواجهه با ناملایمات حفظ کنند
به طور کلی، شوخ طبعی ابزار ارزشمندی برای ایجاد تاب آوری و حفظ سلامت روان است. با گنجاندن شوخ طبعی در زندگی روزمره و تمرکز بر شوخ طبعی مثبت، افراد می توانند حس انعطاف پذیری قوی تری داشته باشند و بهتر با چالش هایی که با آن روبرو هستند کنار بیایند.