تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر تاب آوری و سلامت عمومی

تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر سازگاری اجتماعی، تاب آوری و سلامت عمومی خانواده های معتادان شهر تهران

هدف از این پژوهش،  بررسی تاثیر اینگونه آموزشها بر سازگاری اجتماعی، تاب آوری و سلامت عمومی در خانواده های معتادان شهر تهران بود .

در این مطالعه تجربی، ۱۰۰ نفر از خانواده بیماران مراجعه کننده به مراکز درمانی و بازتوانی اعتیاد تحت نظارت اداره بهزیستی شهر تهران به روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند و سپس به پرسشنامه‌های تاب آوری کانر و دیویدسون(۲۰۰۳)، سلامت عمومی گلدبرگ و ویلیامز (۱۹۸۹) و سازگاری اجتماعی پی کل و ویسمن (۱۹۹۹)، پاسخ دادند.

پس از اجرای پرسشنامه‌ها، آزمودنی‌ها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند.

آزمودنی های گروه آزمایش، به مدت ۱۰ جلسه تحت آموزش مهارت‌های زندگی قرار گرفتند، در حالی که افراد گروه کنترل، در لیست انتظار ماندند.

پس از پایان آموزش، میزان سازگاری اجتماعی، تاب آوری و سلامت عمومی هر دو گروه، دوباره مورد ارزیابی قرار گرفت.

یافته ها، با روش تحلیل کوواریانس چند متغیره (Mancova) تجزیه ‌و تحلیل شد.

نتایج نشان داد که آموزش مهارت های زندگی، تنها بر سه مؤلفه سلامت عمومی ( اضطراب و بیخوابی، ناکنش وری اجتماعی و افسردگی) تأثیر گذار بود.

به طوری که تقریباً ۶/۳۳ درصد از واریانس ” ناکنش وری اجتماعی”، ۶/۲۰ درصد از تغییرات ” اضطراب و بیخوابی” و ۴/۲۱ درصد از واریانس ” افسردگی” آزمودنی‌ ها از طریق انتساب به گروه‌ها قابل تبیین بود.

در حالی که، آموزش های مذکور، بر مؤلفه نشانه های جسمی مؤثر نبود. هم‌چنین، آموزش مهارت های زندگی موجب بهبودی همه ابعاد سازگاری اجتماعی(حوزه‌کاری، فعالیت‌های اجتماعی، اوقات فراغت، روابط با خانواده گسترده، نقش‌های همسری، نقش‌های والدی و عضو واحد خانواده) شد، به نحوی که بالاترین تأثیر، مربوط به مؤلفه روابط با خانواده گسترده بود.

 

علاوه بر این،  نتایج نشان داد که، آموزش مهارت های زندگی می‌تواند به میزان ۶/۱۵ درصد بر افزایش تاب‌آوری خانواده‌های معتادان مؤثر باشد. با توجه به یافته ها می‌توان اظهار داشت؛ آموزش مهارت‌های زندگی بر سلامت عمومی، سازگاری اجتماعی و تاب آوری در گروه هدف تأثیر گذار بوده و بدین ترتیب می‌توان از آن به عنوان یک روش اثربخش استفاده نمود.

 

 

تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر سازگاری اجتماعی، تاب آوری و سلامت عمومی خانواده های معتادان شهر تهران

 

 

 

 

بنابر همین گزارش از خانه تاب آوری مهارت‌های زندگی مجموعه‌ای از شایستگی‌های روانی اجتماعی و مهارت‌های بین فردی است  که برای موفقیت شخصی، بین فردی و اجتماعی ضروری هستند

سازمان بهداشت جهانی (WHO) شش حوزه کلیدی مهارت‌های زندگی را شناسایی کرده است که شامل موارد زیر می‌باشد:

1. مهارت‌های ارتباطی و بین فردی: این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا با دیگران به صورت مؤثر ارتباط برقرار کنند و روابط اجتماعی سالم‌تری ایجاد نمایند.

این مهارت‌ها شامل گوش دادن فعال، بیان واضح افکار و احساسات، و توانایی ایجاد ارتباط مثبت با دیگران است.

همچنین، مهارت‌های حل تعارض و همدلی از اجزای کلیدی این مهارت‌ها به شمار می‌روند. تقویت این مهارت‌ها می‌تواند به بهبود روابط شخصی و حرفه‌ای کمک کند و موجب افزایش اعتماد به نفس و کارایی در محیط‌های اجتماعی شود.

یادگیری این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کند تا بهتر با چالش‌های روزمره مواجه شوند.

2. تصمیم‌گیری و حل مسئله: این مهارت‌ها شامل توانایی تحلیل وضعیت‌ها، شناسایی گزینه‌ها و انتخاب بهترین راه‌حل برای مشکلات می‌باشند. تصمیم‌گیری شامل شناسایی گزینه‌ها، ارزیابی مزایا و معایب هر گزینه و انتخاب بهترین راه‌حل است.

در حالی که حل مسئله به شناسایی مشکل، تحلیل علل آن و اجرای راه‌حل‌های ممکن گفته میشود.

این دو فرآیند اغلب با هم مرتبط‌اند و نیازمند تفکر انتقادی، خلاقیت و توانایی پیش‌بینی عواقب هستند.

بهبود مهارت‌های تصمیم‌گیری و حل مسئله می‌تواند به افزایش کارایی، کاهش استرس و بهبود روابط بین فردی کمک کند.

3. تفکر خلاق و تفکر انتقادی: این دو نوع تفکر به افراد کمک می‌کنند تا ایده‌های جدید را ایجاد کرده و همچنین به تحلیل و ارزیابی اطلاعات بپردازند.تفکر خلاق به توانایی تولید ایده‌ها و راه‌حل‌های نوین اشاره دارد.

این نوع تفکر شامل تخیل، ابتکار و جستجوی روش‌های جدید برای حل مسائل است.

در مقابل، تفکر انتقادی به تحلیل و ارزیابی اطلاعات و ایده‌ها می‌پردازد.

این نوع تفکر شامل بررسی دقیق استدلال‌ها، شناسایی سوگیری‌ها و اتخاذ تصمیمات منطقی بر اساس شواهد است.

ترکیب این دو نوع تفکر می‌تواند به فرد کمک کند تا به شیوه‌ای جامع‌تر به مسائل نزدیک شود و راه‌حل‌های مؤثرتری پیدا کند.

4. خودآگاهی و همدلی: خودآگاهی به شناخت نقاط قوت و ضعف خود اشاره دارد، در حالی که همدلی به درک احساسات و نیازهای دیگران مربوط می‌شود.

خودآگاهی به معنای شناخت دقیق احساسات، افکار و رفتارهای خود است.

این ویژگی به فرد کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف خود را بشناسد و در نتیجه تصمیمات بهتری بگیرد.

همدلی، از سوی دیگر، توانایی درک و احساس کردن وضعیت عاطفی دیگران است. فرد همدل می‌تواند به خوبی احساسات دیگران را درک کند و با آن‌ها ارتباط برقرار کند.

5. قاطعیت و متانت: این مهارت‌ها شامل توانایی ابراز نظرات و احساسات به صورت مؤثر و محترمانه هستند، بدون اینکه حقوق دیگران را نقض کنند.. قاطعیت به معنای بیان نظرات و خواسته‌ها به‌طور مستقیم و بدون تردید است، در حالی که متانت نشان‌دهنده‌ی آرامش، احترام و تفکر قبل از عمل است.

فرد قاطع می‌تواند به‌راحتی موضع خود را بیان کند، اما در عین حال با متانت به نظرات دیگران گوش می‌دهد و آن‌ها را محترم می‌شمارد.

این دو ویژگی در کنار هم، ارتباطات مؤثری ایجاد می‌کنند که منجر به درک بهتر و حل مسائل می‌شود.

6. تاب آوری و توانایی مقابله با مشکلات: این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا با چالش‌ها و فشارهای زندگی بهتر کنار بیایند و از تجربیات سخت عبور کنند.

تاب‌آوری به معنای توانایی فرد در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات زندگی است. این ویژگی شامل قدرت سازگاری، انعطاف‌پذیری و حفظ سلامت روانی در شرایط سخت می‌شود. افراد تاب‌آور با استفاده از مهارت‌های حل مسئله، تفکر مثبت و حمایت اجتماعی، می‌توانند بر مشکلات غلبه کنند و از تجربیات خود درس بگیرند.

این مهارت‌ها نه تنها در زندگی روزمره مفید هستند بلکه برای موفقیت در مراحل مختلف زندگی مانند مدرسه، دانشگاه، کار و روابط شخصی ضروری می‌باشند.