باشگاه تاب آوری / مادران کودکان بیش فعال
باشگاه تاب آوری / مادران کودکان بیش فعال
دکترژیلا فرخی دراهمیت و آثارمثبت تاب آوری برای مادران کودکان بیش فعال نوشت : تنش در قالب خانوادگی به خصوص وقتی که مزمن باشد و در اوایل رشد وجود داشته باشد اثرات مضری روی سلامت والدین، کودکان و ارتباطات والد با کودک می گذارد. یکی از عوامل مرتبط با ویژگی های درونی خانواده که می تواند سبب تنش گردد، مشکلات رفتاری و عاطفی کودکان است.
به طوری که شدت اختلال رفتاری کودک، ویژگی مهم موقعیت تنش زا محسوب می شود که یکی از شایع ترین این اختلالات، بیش فعالی/ نارسایی توجه Attention Deficit/ Hyperactivity Disorder می باشد. بیش فعالی، اختلالی است که با تحریک پذیری مداوم، تکانشگری و مشکلاتی در تمرکز مشخص می شود. در اکثر موارد، بیش فعال با مشکلات دیگری هم چون لجبازی، نافرمانی از والدین، مشکلات رفتاری و عدم موفقیت تحصیلی نیز همراه است.
دکتر ژیلا فرخی گفت: رفتارهای ناسازگارانه کودک بیش فعال (هم چون تکان شگری، عدم تبعیت از دستورات والدین، رفتارهای تخریبی، لجبازی، نافرمانی و تحریک پذیری) احساس بدی در والدین (هم چون خشم، عصبانیت، درماندگی، خستگی، کاهش تحمل) به وجود می آورد. این عکس العمل ها در نهایت منجر به حاد شدن مشکلات کودک می گردد. این اختلال به دلیلی ویژگی هایی که دارد می توانند بر عملکرد والدین و رفتارهای آنان تاثیر بگذارد. این کودکان و والدینشان نه تنها بر یکدیگر اثر متقابل دارند بلکه سایر اعضای نظام خانواده یعنی دیگر فرزندان را هم تحت تاثیر قرار می دهند.
از سوی دیگر رفتارهای نامناسب والدین مثل خشم و بی توجهی و نیز واکنش هایی که والدین به علایم این اختلال (مثل پرتحرکی و شلوغی) نشان می دهند می توانند بر روند این اختلال تاثیر بگذارد. در جریان تشخیص این اختلال، فشار های روانی فزاینده ای بر والدین وارد می شود که می تواند واکنش هایی مانند ضربه روانی، ناامیدی، خشم ، افسردگی و .. منجر شود.
ایشان اضافه کرد: نیاز به امکانات ویژه برای مراقبت از کودک بیش فعال، تحمل صحبت های دیگران، خدشه دار شدن رابطه ی کودک و والدین در اثر جدایی از افراد همسال، مشکلاتی که در ارتباط با خواهر و برادر او ایجاد می گردد، مسائل آموزشی، مشکلاتی هستند که والدین در نگهداری وتربیت کودک بیش فعال با آن کم و بیش مواجهند و همگی موجب آمدن فشار و استرس روی والدین علی الخصوص مادر می گردد و احتمالا ً آرامش خانوادگی را بهم می زنند. از آنجا که بیش فعالی و رفتارهای ناشی از آن، امری ثابت
و پایدار است، این امر بر تعاملاتی که کودک با خواهران و برادران و والدین خود دارد تأثیر می گذارد. در این میان، سلامتی مادرانی که مجبورند معمولا ً در خانه به کودک خود رسیدگی کنند، بیشتر در معرض آسیب است. مادران کودکان بیش فعال در مقایسه با پدران به دلیل اینکه زمان بیشتری را برای مراقبت از فرزند آسیب دیده خود اختصاص می دهند، به علت شرایط و مسئولیت های مداومی که بیش فعالی از لحاظ شناختی، اجتماعی و هیجانی دارد، تنش بیشتری را متحمل می شوند و در مخاطره آسیب های روانی بسیاری قرار می گیرند.
دکتر ژیلا فرخی در ادامه اظهار داشت: مادران کودکان دارای اختلال بیش فعال، فشارها، مشکلات روانی، افسردگی، محدودیت، ناکامی بالا، روابط تحمیلی و وضعیت های سختی را در زندگی با این کودکان تجربه می کنند.
همچنین مادران کودکان بیش فعال نسبت به مادران کودکان عادی بار روانی ومشکلات روان شناختی بسیاری را به دوش می کشند، از رضایت زناشویی کمتری برخوردارند، تعاملات منفی بیشتری دارند و مشکلات تنظیم هیجانی و رفتاری بالاتری را تجربه می کنند. از جمله عواملی که به فرد در برخورد و سازگاری با موقعیت های دشوار و تنش زای زندگی کمک می کند و افراد را در برابر اختلالات آسیب شناختی و دشواری های زندگی در امان نگه می دارد، تاب آوری است.
این روانشناس خانواده بیان کرد: تاب آوری ظرفیتی برای مقاومت در برابر استرس و فاجعه است. بد نیست بدانید که برای مشکلات و سختی هایی که ممکن است در زندگی همه ما وجود داشته باشد، قدرت پیشگویی کننده ای وجود ندارد؛ بلکه این خودمان هستیم که این قدرت را برای آنان قائل می شویم. در واقع این قدرت از درون خود ما سرچشمه می گیرد و با یکی از ویژگی های مهم روانی به نام «تاب آوری» ارتباط پیدا می کند.
تاب آوری از جمله متغیر های بسیار مهم و با اهمیت در رابطه با والدین دارای فرزند بیش فعال می باشد. تاب آوری یکی از سازه های مهم در حوزه روانشناسی سلامت است که جایگاه ویژه ای در حوزه روانشناسی مثبت نگر، روانشناسی خانواده و بهداشت روانی دارد. تاب آوری ظرفیت انسان برای مقابله انطباق با سختی، رنج، مصیبت و دیگر عوامل استرس زا در زندگی روزانه تعریف شده است. این ویژگی شخصیتی، از جمله عواملی است که از بروز مشکلات روانی در میان افراد جلوگیری می کند و آن ها را از بروز اثرات روانی رویدادهای مشکل زا در امان نگه می دارد، توانایی سازگاری با درد را افزایش می دهد، افسردگی را کاهش می دهد و موجب بهبود کیفیت زندگی می شود.
مادران دارای فرزند بیش فعال هر چه تاب آوری بالاتری داشته باشند، توان عملکرد مثبت در شرایط ناگوارشان بالاتر می رود و می توانند در برابر رنج ناشی از نگهداری فرزند بیش فعال، مقام تر بوده و کیفیت زندگی هم در این وضعیت بالاتر خواهد رفت.
سخن آخر:
نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که درست است تاب آوری به قابلیت تطابق انسان در مواجهه با بلایا یا فشارهای جانکاه، غلبه یافتن و حتی تقویت شدن با آن تجارب اطلاق می شود، اما این خصیصه در کنار توانایی های درونی شخص و مهارت های اجتماعی او و همچنین در تعامل با محیط تقویت می شود، توسعه می یابد و به عنوان یک ویژگی مثبت متبلور می شود. نتیجه اینکه تاب آوری در هر سن ودر هر سطحی رخ می دهد و سازه ای شناختی و قابل آموزش است یعنی تاب آوری پدیدهای ذاتی نیست. بلکه از طریق تمرین، آموزش، یادگیری وتجربه حاصل می شود. پس اگر فکر می کنید تاب آوری کمی دارید، می توانید آن را تقویت کنید و مهارت های خود را برای تاب آور شدن پرورش دهید.
بنابراین میتوان گفت که اگر تاب آوری مادران کودکان دارای اختلالADHD افزایش یابد، آن ها به راحتی می توانند با مسائل و مشکلات کودکانADHD کنار آیند، و ضمن داشتن عملکرد قابل قبول و موفقیت آمیز از سلامت روان خوبی هم برخوردار گردند. بنابراین برای این که مادران کودکان دارای اختلالADHD بتوانند تاب آور شوند، باید تحت برنامه افزایش تاب آوری قرار گیرند تا مهارت های لازم را کسب کنند.
تقویت و پرورش تاب آوری احساسی در بسیاری از موارد، به تنهایی مشکل است. بنابراین در این شرایط بهتر است مادران کودکان بیش فعال از افراد باتجربه کمک بگیرید یا به یک روانشناس و مشاور متخصص مراجعه کنید تا شما را در این مسیر هدایت کنند. صحبت با روانشناس به روند خودآگاهی کمک بسیاری میکند و شما را راهنمایی میکند که این مهارت را به شکل اصولی در خودتان تقویت کنید ودر برابر آسیب ها و فشارهای وارد شده ناشی از مشکلاتی که با کودکان بیش فعال دارند، به شکل کارآمدی برخورد کنند تا خطری سلامت روانی آن ها را تهدید نکند.
بنابراین تلاش کنید که در این مسیر به افراد متخصص مراجعه کنید و کتاب‌های مهم برای پرورش انعطاف‌پذیری عاطفی، تاب آوری احساسی و خودآگاهی و ذهن آرامی را بخوانید.