جمود ذهنی چیست و رابطه آن با تاب آوری چگونه تعریف میشود ؟

جمود ذهنی چیست و رابطه آن با تاب آوری چگونه تعریف میشود ؟ جمود ذهنی تمایل به مقاومت در برابر تغییر است.

جمود ذهنی، خشکی یا خشکی ذهنی به ناتوانی مصرانه در درک نقطه نظر دیگران یا امتناع از درک دیدگاه یا احساسات شخص دیگر اشاره دارد که مشخصه بارز آن فقدان حس دلسوزی و همدلی است.تحقیقات سیستماتیک در مورد جمود فکری به روانشناسان گشتالت در اواخر قرن 19 تا اوایل قرن 20 باز می گردد.

جمود فکری همچنین می‌تواند  به پافشاری نامنعطفی اشاره داشته باشد که عبارت است از ناتوانی در تغییر عادت‌ها و ناتوانی در اصلاح مفاهیم، نگرش‌ها و رفتارها پس از ایجاد، توسعه و ثبت در ذهن.

جمود فکری یا خشک ذهنی یک ویژگی مشترک در بسیاری از تشخیص‌های سلامت روان است و شامل سرکوب افکار و احساسات خاص در حالی که فقط مجموعه‌های محدودی را مجاز می‌داند است.

برخی از ویژگی های جمود ذهنی عبارتست از:

– تصور اینکه فقط یک «راه درست» برای انجام کارها وجود دارد و اینکه تنها یک دیدگاه میتواند صحیح باشد.
– تغییرناپذیری به دلیل ترس
– چسبیدن به گذشته و امتناع از حرکت
– داشتن میل شدید به حق بودن به هر قیمتی
– رد ایده هایی که مخالف طرز فکر فرد است بدون تجزیه و تحلیل آنها

جمود فکری یا سفتی ذهنی می تواند از بدو تولد ایجاد شود، زیرا ما جهان بینی خود را شکل می دهیم و خود را با کلیشه ها، باورها و تعصبات پر می کنیم  که بعدا خود به زندانی آنها تبدیل شده و در آنها گرفتار میشویم.

جمود فکری یا mental regidity سازگاری، خلاقیت، خودانگیختگی و مثبت اندیشی را کاهش می دهد

سفت ذهنی با شرایطی مانند اختلال طیف اوتیسم، اختلال وسواس فکری-اجباری، و یا دقت بیش از حد همراه است.

خبر خوب این است که انعطاف‌پذیری شناختی مهارتی است که می‌توان آن را توسعه داد.

انعطاف پذیری ذهنی و سفتی ذهنی دو ویژگی شخصیتی متضاد هستند که به طور قابل توجهی بر توانایی فرد برای سازگاری با موقعیت های جدید، تفکر خلاق و تعامل با دیگران تأثیر می گذارد.

انعطاف ذهنی
انعطاف‌پذیری ذهنی ظرفیتی برای تنظیم افکار، رفتارها و نگرش‌های فرد در پاسخ به شرایط متغیر است.

در تعریف انعطاف پذیری ذهنی حداقل بایستی چهار مورد زیر را مد نظر داشته باشیم :

1. تطبیق با محیط های جدید: افراد دارای انعطاف ذهنی بالا می توانند به راحتی با محیط ها، موقعیت ها و افراد جدید سازگار شوند.
2. خلاقانه فکر کنید: آنها می توانند خارج از چارچوب فکر کنند، دیدگاه های متعدد را در نظر بگیرند و راه حل های جدیدی برای مشکلات بیابند.
3. ایجاد روابط بهتر: انعطاف پذیری ذهنی به افراد کمک می کند تا با گشودن به نظرات دیگران و انطباق با موقعیت های مختلف اجتماعی، روابط قوی تری ایجاد کنند.
4. مقابله با عدم قطعیت: افراد انعطاف پذیر با گشودگی بیشتر در برابر تغییرات و اطلاعات جدید، برای مدیریت عدم قطعیت و رویدادهای غیرمنتظره مجهزتر و چه بسا که از خلاقیت بیشتری برخودار باشند.

جمود ذهنی
جمود ذهنی،تمایل به مقاومت در برابر تغییر و حفظ دیدگاه ثابت است.

در تعریف سفتی ذهنی حداقل بایستی چهارمورد زیر را بخاطر داشته باشیم :

1. مشکل سازگاری: افراد با سفتی ذهنی بالا برای سازگاری با محیط ها، موقعیت ها و افراد جدید تلاش می کنند.
2. کلیشه سازی: آنها تمایل دارند بر اساس کلیشه ها فکر کنند و ممکن است کمتر به روی ایده ها و دیدگاه های جدید باز باشند.
3.رفتار استدلالی: سختگیری در مواجهه با دیدگاه های مخالف می تواند منجر به رفتار استدلالی یا مخالفت شود.
4. رفتار هدف گرا: در حالی که سختی می تواند با رفتار هدف مدار همراه باشد، اغلب شامل یک رویکرد ثابت و غیرقابل انعطاف برای دستیابی به آن اهداف می شود.

 جمود ذهنی و تاثیر  آن بر سلامت روان
سفتی ذهنی می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت روان داشته باشد و به شرایطی مانند اختلال وسواس فکری-اجباری، افسردگی و اختلالات اضطرابی کمک کند. در مقابل، انعطاف‌پذیری ذهنی برای حفظ سلامت روان ضروری است و می‌تواند به افراد در مقابله با استرس و عدم اطمینان کمک کند.

آموزش و توسعه
برای توسعه انعطاف‌پذیری ذهنی، چالش‌کردن باورها و دیدگاه‌های خود، گشودن به اطلاعات جدید و تمرین تکنیک‌های ذهن‌آگاهی و بازسازی شناختی ضروری است. این می تواند شامل قالب بندی مجدد زبان و افکار سفت و سخت باشد تا انعطاف پذیرتر و ظریف تر باشد، که امکان انطباق و انعطاف پذیری بیشتر در برابر تغییرات را فراهم می کند.

انعطاف‌پذیری ذهنی یک ویژگی حیاتی برای سازگاری با موقعیت‌های جدید، ایجاد روابط قوی و حفظ سلامت روان است. سفتی ذهنی، در حالی که گاهی با رفتار هدفمند همراه است، می تواند منجر به مشکلاتی در سازگاری با تغییرات شود و به مسائل مختلف سلامت روان کمک کند.

سفتی ذهنی و تاب آوری روانی مفاهیم مرتبط اما متمایز هستند. سفتی ذهنی به پایبندی غیرقابل انعطاف به باورها، رفتارها و نگرش های ثابت اشاره دارد. این شامل تداوم در یک مسیر عملی است که ممکن است دیگر بهترین راه برای حل یک مشکل نباشد. در حالیکه، تاب‌آوری توانایی سازگاری و بازیابی از ناملایمات، استرس و چالش‌ها است.

تاب‌آوری طیف وسیع‌تری از ویژگی‌ها و مهارت‌ها را در بر می‌گیرد که افراد را قادر می‌سازد تا خود را با شرایط دشوار سازگار کنند و از آنها بازگردند. این نه تنها سرسختی ذهنی، بلکه هوش عاطفی، حمایت اجتماعی و احساس هدف را نیز شامل می شود.

تاب آوری می‌تواند در مسیرهای مختلفی مانند پایداری (حفظ عملکرد پایدار)، بازیابی (بازگشت به سطوح پیش از استرس) یا رشد (عملکرد بهتر از قبل) ظاهر شود.

محمدرضا مقدسی در خاتمه این مطلب آورده است انعطاف‌پذیری روان‌شناختی، که اغلب با تاب‌آوری روانی مرتبط است تاب‌آوری شامل سرسختی ذهنی می‌شود، اما شامل عوامل دیگری نیز می‌شود که افراد را قادر می‌سازد تا از چالش‌ها با موفقیت عبور کنند.

بنظر میرسد تشخیص اینکه با تکلیفی عاطفی یا غیر عاطفی مواجه هستیم به توانایی حل مساله مربوط میباشد و تنظیم و تامین هزینه های پاسخ کارآمد و متناسب با آن تکلیف عاطفی یا غیر عاطفی به انعطاف پذیری شناختی و تاب آوری مرتبط باشد.